• Het was vandaag zowel het einde van de maand als het einde van de week, daarom bespreek ik vandaag ten opzichte van de voorgaande dagen twee extra grafieken. Ik start met de maandgrafiek waarin iedere candle een maand koersverloop weergeeft, deze grafiek leent zich uitstekend voor het vaststellen van de lange termijn trend.

• Die trend is zoals direct te zien is naar boven gericht. We vonden vorige maand een bodem boven lijn g en wisten deze maand winst te boeken. De stijgende lange termijn trend is intact.

• We bevinden ons boven het 61,8% Fibonacci niveau en dat wil zeggen dat het 76,4% niveau rond 590 automatisch het volgende lange termijn koersdoel is. Dit zouden we het snelst bereiken mocht er een doorbraak door lijn e volgen. Eerder dit jaar werd een uitbraak naar boven uit het kanaal g-e echter een valse uitbraak, lijn e zou op grond hiervan weer opnieuw weerstand kunnen gaan vormen.

• Kijk ik in de weekgrafiek naar de candle van deze week dan is het niet zeker dat we lijn e gaan bereiken, er zou eventueel een lagere top kunnen ontstaan. De candle is namelijk een zogenaamde hanging man, een potentieel toppatroon uit de candlestick techniek. We moeten echter wel zoals bij een mogelijk omkeerpatroon in deze techniek noodzakelijk is wachten op bevestiging door middel van een daling. Vandaag is er dus niets meer te zeggen dan dat er een indicatie voor een top is.

• Het zou in de daggrafiek verklaarbaar zijn als er op dit niveau een top zou ontstaan. We bevinden ons namelijk dicht bij het 76,4% Fibonacci niveau dat tot op heden weerstand vormt. Het is hoewel dat in daggrafieken op dit Fibonacci niveau niet vaak voorkomt mogelijk dat er hier een top ontstaat.

• Een vorige week gevormd patroon wijst op het tegendeel, namelijk op een voortzetting naar boven. Ik doel op het omgekeerd hoofd en schouders patroon dat vorige week werd afgerond en waarvan deze week de neklijn werd getest. We vonden daarbij ruim boven de neklijn op 531,8 steun, waardoor het patroon geldig bleef en het koersdoel 584 dat ik vorige week berekende actueel. Dit doel ligt vlak bij het 76,4% niveau in de maandgrafiek rond 590 dat ik aan de hand van de maandgrafiek noemde, het zou technisch zo gek dus nog niet zijn als we daar naar toe zouden gaan.

• Die beweging zou dan uit drie delen moeten gaan bestaan. Het eerste deel betreft de doorbraak door het 76,4% niveau rond 544,4 in deze daggrafiek en een stijging naar lijn e. Het tweede deel is het stuk koersgebied van lijn e naar de top die eerder dit jaar rond 564 werd gerealiseerd. Het derde en laatste deel zou dan de beweging van 564 naar 590 worden.

• Voor de korte termijn staat of valt alles met het 76,4% Fibonacci niveau rond 544,4, zolang we daar nog niet doorheen gebroken zijn kan er in de weekgrafiek een daling volgen waarmee de hanging man tot toppatroon wordt gemaakt. In deze daggrafiek zou het met de stijgende trend mis gaan zodra er een daling onder de neklijn van het hoofd en schouders patroon rond 531,8 zou volgen, want dat zou het patroon ongeldig maken. Het komt er in feite op neer dat we momenteel op een T-splitsing staan waarbij we ofwel de weg naar boven ofwel die naar beneden kiezen, wat in de praktijk respectievelijk neerkomt op een stijging boven 544,4 of een daling onder 531,8.

• De Bollinger Bands die ik in de daggrafiek met name gebruik om de trendrichting vast te stellen geven een stijgende trend aan zolang we ons boven de middellijn bevinden. Het toeval wil dat de middellijn momenteel rond 531,2 bevindt en stijgt, waardoor de lijn volgende week kruist met de neklijn van het hoofd en schouders patroon in de vorige grafiek. Een eventuele daling onder beiden zou dus een dubbel negatief signaal zijn. Een trend blijft echter de trend tot het tegendeel bewezen is, we doen er goed aan tot anders blijkt van een stijgende trend uit te blijven gaan.

• De hanging man in de weekgrafiek en de weerstand rond het 76,4% Fibonacci niveau in de daggrafiek maken het natuurlijk wel noodzakelijk om niet alleen naar boven te bepalen welke grenzen voor de korte termijn belangrijk zijn, maar ook naar beneden. In de uurgrafiek is in dit verband de stippellijn rond 538,9 van belang, de lijn die al diverse keren steun vormden en waar we vanmiddag met het lichaam van de voorlaatste candle boven bleven waardoor de steun op dit niveau intact bleef. 

• Naar boven hebben we te maken met de top die vanmiddag rond 542,8 is ontstaan, een stijging boven die waarde zou het sein zijn voor een nieuwe aanval op het 76,4% niveau in de daggrafiek. 

• Ik wil de waarde naar beneden aan de hand van de kwartiergrafiek nog veranderen, er is namelijk nog een belangrijkere grens dan die rond 538,9. Ik doel op het 61,8% Fibonacci niveau van de stijging 533,5 - 544,4 waarover ik in deze grafiek Fibonacci lijnen heb geplaatst. Dat niveau vinden we rond 537,6 en we vonden daar vanmiddag steun. Een eventuele daling onder 537,6 zou een beweging naar 533,5 veroorzaken en dan zou het nog maar de vraag zijn of kopers daar een daling naar 531,8 zouden kunnen voorkomen.

• Met de bodem op het 61,8% niveau van vanmiddag heeft de aandelenmarkt echter ook de mogelijkheid van een voortzetting naar boven nadrukkelijk open gehouden. Die mogelijkheid wordt in realiteit omgezet zodra we boven de top rond 542,8 weten te komen die ik bij de uurgrafiek ook noemde.

Resumerend:

De AEX-index bevindt zich in een stijgende lange termijn trend, dat staat als een paal boven water. Het eerste koersdoel van deze trend ligt in de maandgrafiek zoals we zagen rond 590. Het is echter niet geheel zeker of we die stijgende trend voort gaan zetten, er is namelijk in de weekgrafiek een zogenaamde hanging man opgedoken. Deze candle vormt samen met de lange groene candle die eraan vooraf ging een potentieel omkeerpatroon. We hebben echter nog geen bevestiging van dit patroon, daarvoor moeten we het koersverloop van volgende week afwachten. Deze bevestiging staat of valt met het al dan niet doorbreken van het 76,4% Fibonacci niveau dat in de daggrafiek rond 544,4 weerstand vormt. Weten we dat te doorbreken dan krijgt de hanging man geen bevestiging en kunnen we door naar boven. Het koersdoel 590 is dan een plausibel koersdoel omdat het maar een klein stukje boven het koersdoel 584 van het omgekeerd hoofd en schouders patroon in de daggrafiek ligt. De beweging naar boven zou dan in drie passen moeten verlopen, te weten de stap naar lijn e, de volgende stap naar 564 en de laatste stap naar 590. Breken we het 76,4% niveau daarentegen niet en belanden we onder 531,8 dan wordt het omgekeerd hoofd en schouders patroon ongeldig en de hanging man als toppatroon bevestigd, waardoor het beeld er totaal anders uit zou gaan zien. Voor de korte termijn hangt de beweging af van weerstand rond 542,8 en steun rond 537,6. Om met het negatieve scenario te beginnen, komen we onder die laatste waarde dan gaan we naar 533,3 en mogelijk ook naar de cruciale grens 531,8. In het positieve script komen we maandag boven 542,8 waardoor we de weerstand rond 544,4 nogmaals aan gaan vallen en zo de kans hebben om de deur naar boven met een doorbraak van die grens wagenwijd open te gooien.

En dan nog dit...

Het gesprek van de dag betrof natuurlijk de dollar die alsmaar zwakker wordt en zo de concurrentiepositie van het Europees bedrijfsleven en de inkomsten in euro's afkomstig uit dollars afkalft. Er wordt wel om het hardst geroepen dat de risico's afgeschermd zijn door middel van optieposities en termijncontracten, maar dat is in de praktijk geen eenvoudige zaak. Niet ieder bedrijf zal dit in gelijke mate voor elkaar hebben en bovendien kost die bescherming ook geld dat ten koste gaat van de winst. Ik ga er zonder meer van uit dat vele bedrijven melding zullen gaan maken van schade door de zwakke dollar, ook al geven zij daarvan momenteel geen opening van zaken. De vraag is wat mij betreft alleen of we dat in oktober/november al gaan zien bij de kwartaalresultaten van het derde kwartaal of pas in januari/februari bij de jaarresultaten. Laten we nu echter naar de euro-dollar daggrafiek van 19.15u vanavond gaan.

• Ik vertelde u in de analyse van 20 september aan de hand van de weekgrafiek dat de euro naar boven uit het trendkanaal i-i' gebroken was, dat kanaal zien we hierboven in de weekgrafiek. Als mogelijke koersdoelen noemde ik het 150% niveau van de voorafgaande daling $1,386 - $1,336 rond $1,41, het 161,8% niveau rond $1,416 en het 200% niveau rond $1,435. Daar de euro zich momenteel boven het 161,8% niveau bevindt resteert als koersdoel de waarde $1,435, wat dan gebaseerd is op de veronderstelling dat er vanaf €1,386 een stijging volgt die even groot is als de voorafgaande daling van $1,386 naar $1,336. Dat blijkt in de praktijk namelijk vaak het geval te zijn. Hierbij zou de euro ook de lichtgrijze lijn met het vraagteken kunnen bereiken dat ik op 20 september als studielijn parallel aan lijn i tekende.
• Voor de korte termijn zou de stijging beperkt kunnen worden door lijn o' die samen met lijn o een trendkanaal met licht uit elkaar lopende lijnen vormt. Daar kan ik echter gezien de kracht van de beweging naar boven niet voor in staan. Zou lijn o' inderdaad weerstand gaan vormen dan kunnen we volgende week wat terugvallen, zolang we echter boven lijn o zijn is er sprake van een zeer sterke opwaartse trend en kunnen we zonder meer de waarde $1,435 als koersdoel aanhouden. Een dezer dagen gaan we merken welke gevolgen dat voor de winst van ons veelal  dollargevoelig bedrijfsleven heeft, dat kan haast niet anders. -Ad Nooten-

Naar boven          Overzicht van eerder in En dan nog dit... besproken onderwerpen