-
De
AEX-index heeft wederom een verliesweek achter de rug en
staat inmiddels vrijwel op de stippellijn die u op 217,8
in de weekgrafiek ziet. Die stippellijn is de lijn die
ik getrokken heb door de bodem die op 12 maart 2003 tot
stand kwam, de bodem die het startpunt was van een beweging
naar de top op 563,98 op 13 juli 2007. In oktober
2007 ontstond vervolgens een lagere top en dat was het
beginpunt van een daling die ons in nauwelijks meer dan
12 maanden terug heeft gebracht tot vrijwel bij het niveau waar de
opmars in 2003 startte. Een stijgende trend die ruim
viereneenhalf jaar duurde is in een jaar tijd geheel
teruggedraaid, wat een ongekende beweging is in de
ontwikkeling van onze beurs.
-
Deze
neerwaartse beweging zou nu we zo dicht bij de oude
bodem zijn in theorie ten einde kunnen komen. Let u
echter op de voorzichtige bewoordingen waarmee ik dat
zeg, er is namelijk geen enkele garantie voor te geven.
Stapt u dus aanstaande maandag niet direct enthousiast
in met kooporders, dat zou namelijk zolang er geen
duidelijke bodem staat op een zeperd uit kunnen lopen.
Geduld is een schone zaak. Er staat vooralsnog immers
een stevige naar beneden gerichte beweging in de grafiek
en er is zoals ook uit onderstaande daggrafiek blijkt
nog geen enkel teken van een mogelijke omkeer.
-
Voor
de korte termijn zou er overigens wel een stijging uit de bus
kunnen rollen, dat heeft te maken met de ligging van de
candle van vandaag. Die is aan de onderkant van het
dalend
trendkanaal
i-i' gesitueerd, hetgeen in een beweging naar de
bovenzijde van het kanaal kan resulteren. Ook hier geldt
echter weer dat een dergelijke stijging niet gewaarborgd
is, aan de volgende grafiek is namelijk te zien dat de
beursindex ook best verder zou kunnen dalen.
-
De
onderste lijn van de Bollinger
Bands in deze grafiek is namelijk naar
beneden gedraaid en dat is een beweging die in de
praktijk het vertrekpunt kan betekenen van een volgende
verkoopgolf. Zowel de middellijn als de onderste lijn
zij na een zijwaartse tot licht dalende fase namelijk
geleidelijk overgegaan in een onmiskenbaar neerwaartse
beweging, wat als voorbode van een verdere daling
geïnterpreteerd kan worden.
-
Daar komt
bij dat er na de top die begin deze maand is ontstaan
door de daling onder de oktober bodem sowieso een lagere
bodem zal gaan volgen. Het proces van lagere toppen en
lagere bodems dat door de stijging in oktober
onderbroken leek is hierdoor hersteld. Dit proces
betekent dat we ons in een dalende trend bevinden, alle
reden om terughoudend te blijven en nog niet te
speculeren op een eventueel herstel. Het is beter om een
klein deel van een eventuele stijging te missen dan
teveel risico te nemen op een moment waarop we nog
verder naar beneden zouden kunnen gaan.
-
Dit
roept automatisch de vraag op wanneer het dan wel tijd
zou kunnen zijn om op een herstel te speculeren. Het
antwoord is vrij simpel, namelijk boven de waarde 238,1.
Allereerst kan de stippellijn rond 232,7 bij een
eventuele stijging weerstand vormen, de zwarte
stippellijn door de onderzijde van het gap
dat gisteren ontstond vormde tenslotte al meerdere keren
een barrière. Ten tweede kan lijn i' als bovenkant van
het dalend trendkanaal
i-i' (hetzelfde getekend als het kanaal in de
daggrafiek) uiteraard een stijging nog blokkeren. Zou de
lijn dat niet doen dan kan de bovenkant van het gap rond
238,1 tenslotte nog een obstakel vormen, dat is bij de
bovenkant van een gap per definitie het geval.
- Daarmee
hebben we de potentiële weerstandsniveaus nog niet
gehad, aan de hand van de kwartiergrafiek kan ik er nog
drie noemen. U ziet Fibonacci
lijnen over de laatste dalingsfase die ik voorlopig nog een grijze
kleur gegeven heb. Met die kleur wil ik aangeven dat het
om voorlopige lijnen gaat. De bodem die vandaag werd neergezet
hoeft immers nog niet per definitie het laagste punt
te zijn, we kunnen nog best de beweging naar 217,8
afmaken. Zou de AEX-index aanstaande maandag echter
stijgen zonder eerst onder 220,1 te zijn geweest dan
worden deze lijnen relevant. Er zijn dan drie punten
waar weerstand kan liggen, te weten het 38,2% niveau
rond 225, het 50% niveau rond 226,5 en het 61,8% niveau
rond 228.
- Om
het hoofdstuk van de potentiële weerstandsniveaus af te
sluiten moet ik tot slot nog vertellen dat het gebied
tussen 228,5 en 229,5 waar vanmiddag meerdere toppen
ontstonden zich eventueel ook nog in een hindernis zou
kunnen ontpoppen.
- Wil
er een poging kunnen volgen om alsnog het gap
te sluiten dat gisteren ontstond dan moet er dus nog wel
het een en ander aan weerstand overwonnen worden,
waarvan het belangrijkste niveau in ieder geval het
61,8% niveau rond 228 is. Wordt dat als we maandag
direct stijgen uitgenomen dan is de kans op een stijging
boven de toppen tussen 228,5 en 229,5 groot, het gap
lokt indachtig de theorie dat gaps
meestal gesloten worden namelijk sterk. Zolang we echter
niet boven 228 staan kan er op ieder van de genoemde
grijze stippellijnen een top ontstaan die gevolgd wordt
door een daling, wat vooralsnog oproept tot
terughoudendheid.
- Aan
de onderkant lijkt er niet veel dreiging te zijn, als ik
er althans van uit ga dat lijn i niet naar beneden
doorbroken wordt. Bij het huidige beurssentiment durf ik
daar echter geen eed op te doen, ik houd de optie van
een daling onder lijn i in mijn gedachten zonder meer
open.
Resumerend:
De
AEX-index nadert het dieptepunt uit 2003 dat op 217,8 lag,
waarbij het gaat om een potentieel steunniveau. Er zou in
deze contreien daarom een bodem kunnen ontstaan. Die bodem
heeft zich echter in geen van de vijf bovenstaande grafieken
aangekondigd. Er is wel aanleiding om maandag met een
stijging rekening te houden, die aanleiding is gelegen in het nog te
sluiten gap en de positionering onderaan het dalend
trendkanaal i-i'. Aan het sluiten van het gap hoeven we
echter pas te denken als de index maandag niet alleen direct
stijgt, maar ook door achtereenvolgens 225, 226,5 en 228
breekt. Dat zou -vooropgesteld dat de beweging dan niet
alsnog gestopt wordt tussen 228,5 en 229,5- een terugkeer
naar de onderkant van het gap rond 232,7 inhouden. Doorbraak
daarvan zou ons met alle waarschijnlijkheid naar lijn i'
leiden, al moet ik daaraan toevoegen dat je in een dalende
trend geen enkele garantie hebt dat de bovenkant van het
kanaal daadwerkelijk wordt bereikt. Wordt dat wel bereikt
dan is lijn i' een potentiële weerstandslijn die de index
weer omlaag kan dwingen. Als laatste uit de reeks
mogelijke barrières noem ik dan tot slot de stippellijn
rond 238,1, de lijn die na een eventuele doorbraak
door lijn i' alsnog als eindpunt van de stijging zou kunnen
fungeren. Uit het voorgaande zal u duidelijk geworden zijn
dat de weg naar boven geen eenvoudige weg is, het vraagt om
voorzichtigheid. Een eventueel herstel krijgt pas echt
ruimte bij een stijging boven 238,1. Daar staat tegenover
dat we de weg naar 217,8 nog niet geheel afgelegd hebben, er
is bij de huidige dalende trend en het volledig ontbreken
van ook maar één teken van bodemvorming zelfs geen enkele
garantie af te geven dat we daar niet doorheen gaan zakken.
Dat brengt me ertoe onder de gegeven omstandigheden
sceptisch te staan tegenover eventuele herstelmogelijkheden.
Laat de markt zich op zijn minst maar eens bewijzen met een
stijging boven 228, dat is wel het minste dat ik wil zien.
Zolang die beweging naar boven er niet staat bestaat het
risico op een daling naar en zelfs onder 217,8.
En
dan nog dit...
Gisterenavond
besprak ik het lange termijn beeld van de S&P500 index en constateerde
dat de graadmeter het dieptepunt uit 2002 op 769 naderde. De index is
gisterenavond door dit niveau gezakt, wat uiteraard een belangrijke
ontwikkeling is die uiterst negatieve implicaties kan krijgen op het
moment dat de S&P500 de rest van de maand november onder die grens
blijft. Op dit moment echter is dat nog onzeker, wat veroorzaakt wordt
door het gegeven dat de Dow Jones de desbetreffende stap onder de bodem
uit 2002 nog niet heeft gezet.
-
Van
belang voor de Dow Jones zijn twee grenzen, namelijk de stippellijn
rond 7400 en de bodem uit 2002 rond 7200. Bij de huidige stand in de
buurt van 7550 bestaat de mogelijkheid nog dat er een bodem gevormd
gaat worden op een van beide niveaus. Het hoeft geen betoog dat een
daling onder beiden een ronduit dramatische ontwikkeling zou zijn, het
breken van vier voorgaande bodems zou technisch gezien een stevig
verkoopsignaal zijn. Ik schreef
in dit verband onlangs voor beursplaza.nl de column Gok:
Dow Jones gaat naar 3100 die u misschien al gelezen heeft. Vooralsnog
doen we er bij de nadering van zo'n cruciaal niveau echter verstandig
aan om van steun uit te gaan. Komen de Amerikaanse markten hier
inderdaad tot rust dan biedt dat overal ter wereld
herstelmogelijkheden, duimen dus maar dat het goed komt. -Ad Nooten-
(geplaatst
vrijdag 21 nov 2008, 20.00u)
Eerder
vandaag verschenen de volgende updates:
21
nov 09.15u: Reparatiewerk beperkte de schade
21
nov 10.15u: AEX rond laatste korte termijn top
21
nov 11.15u: Index staat bij onderkant gap
21
nov 12.00u: Onderzijde gap vormde barrière
21
nov 13.00u: Vooralsnog steun korte termijn lijn
21
nov 14.00u: AEX bijna bij het 61,8% niveau
21
nov 15.00u: Vooralsnog steun Fibonacci niveau
21
nov 16.00u: AEX gedaald naar 76,4% niveau
21
nov 17.00u: Dalende trend AEX is nu hervat
Overzicht
van eerder in En
dan nog dit... besproken onderwerpen
Naar boven
|