|
-
De
Amsterdamse aandelenmarkt heeft vandaag flink
ingeleverd, voordat we daar naar kijken eerst een korte
terugblik zodat we de daling van vandaag in het juiste
perspectief kunnen plaatsen. De
afgelopen maanden waren technisch gezien moeilijke
maanden. Ik heb meerdere keren gewag gemaakt van stijgingen
van tactische aard waarmee de
aandelenmarkt keer op keer naar boven werd gezet. Een
basis daarvoor was er niet, er werd in de afgelopen tijd
immers een ware karrenvracht aan tegenvallende
macro-economische berichten over ons heen gestort. De
aandelenmarkt koos desondanks steeds weer de weg naar
boven. Vlaggen
en stijgende
wiggen die normaal gesproken in juli en de maanden
erna tot een hervatting van de daling hadden moeten
leiden werden niet alleen genegeerd, er volgden keer op
keer stijgingen op die niet bij deze patronen hoorden.
Hiervan was vanaf 30 juli jongstleden feitelijk al
sprake. Recent gebeurde het ook nog eens na een hoofd
en schouders patroon (29 augustus), bij dat patroon
voor het eerst. Uit alles bleek dat er gehandeld
werd door beleggers die de technische
analyse op een heel slimme manier contrair toepasten. De techniek werd
niet zoals gebruikelijk benut
om een beeld te krijgen van het toekomstig verloop, maar als een gereedschap om
koopmomenten vast te stellen waarmee dalingen konden
worden afgewend. Deze tactiek
werkte maanden uitstekend, de beurs bleef steeds
weer de weg naar boven zoeken. Het bracht mij in
vertwijfeling omtrent de toekomst van de technische
analyse, tot vandaag althans. De daling die er op
technische gronden al lang had moeten zijn kwam er
vandaag uiteindelijk. Er was nadat Lehman Brothers uitstel van
betaling had aangevraagd geen houden meer aan. Een en
ander wijst uit dat je beurzen niet los van alle
omstandigheden ongestraft op een technische manier naar boven kunt blijven
sturen, maar dat er op een gegeven moment toch een
moment komt waarop de
beurs noodgedwongen haar richting naar beneden kiest en
dan gaat het extra hard. Dat moment is vandaag gekomen. Ik
hoop en ga er ook van uit dat de
technische analyse zich vanaf vandaag weer bruikbaarder zal
tonen. Kopers die de laatste tijd kochten op patronen
waar normaal gesproken een daling op volgt zullen het voorlopig
naar ik hoop wel uit hun hoofd halen om
dat nogmaals te doen. Verliezen vormen de beste les voor
dit soort spelers, een betere motivatie om een streep te
halen door een strategie als deze is er niet.
-
Dat gezegd
hebbende ga ik naar de AEX die vandaag een verlies van
iets meer dan 3,6% leed. De daling bracht ons onder het
61,8% Fibonacci
niveau van de stijging 374,1 - 417,4, op grond waarvan
een daling naar 374,1 of lager te verwachten is.
-
De stand
onder 390 heeft ons in de weekgrafiek waarover ik
afgelopen vrijdag schreef onder het 50% Fibonacci niveau
van de stijging 218 - 564 gebracht, wat in die grafiek
een beweging naar het 61,8% niveau rond 350 tot gevolg
moet hebben. De julibodem rond 374,1 zou in dit opzicht
dus niet meer als een eerste halte moeten worden.
-
Het
verlies van vandaag heeft ervoor gezorgd dat de dalende
trend in de Bollinger
Bands aangehouden is. De index staat rond de
onderste band en dat wil zeggen dat we morgen wellicht
niet zoveel zullen dalen, een index komt over het
algemeen maar in beperkte mate onder deze banden. Dit
laat zich echter niet vertalen in concrete getallen, ik
kan dus niet veel met deze wetenschap.
-
Er is
vandaag een gap
ontstaan dat eventueel nog gesloten zou kunnen gaan
worden. Zeker hiervan ben ik echter niet, want het
betreft doordat we ermee uit de stijgende
wig j-j' en door de dubbele bodem rond 388,4 braken
een zogenaamd breakaway
gap. Dit is een type gap dat niet altijd gesloten
wordt.
-
De
stijgende wig j-j' is overigens ontstaan uit het omgekeerd
hoofd en schouders patroon waar ik vorige week
vrijdag over schreef, een ontwikkeling die ik aanduid
met de term patroontransformatie.
Ik tekende de bovenste lijn van het patroon lichtgrijs
om aan te geven dat het een voorlopige lijn was. Het
koersverloop van vandaag zorgde ervoor dat ik de lijn
definitief kon tekenen en er ook een conclusie uit kan
trekken. Staat de wig zoals dat gewoon is halverwege de
daling dan komen we straks uit rond 375. Het is
aansluitend op het punt waarmee ik deze analyse startte
een goede lakmoesproef om te bepalen of de markt in
technische analyse termen weer normaal functioneert. Dat
is namelijk wel het geval als we binnen enkele dagen
naar 375 gaan, maar nog niet als we morgen toch weer een
eind zouden stijgen.
-
Ik heb de
grafiek voorzien van Fibonacci
lijnen over de daling 399,6 - 379,2 aan de hand waarvan
vast te stellen is dat er drie mogelijke
weerstandsniveaus zijn, te weten 387 (38,2%), 389,4
(50%) en 391,8 (61,8%). Het eerste hebben we bereikt, de
andere twee kunnen alleen aan bod komen mocht er rond
387 geen top ontstaan. Voor dit moment is zo'n top er
wel en ga ik dientengevolge uit van een neerwaarts
vervolg.
- Om dat neerwaarts
vervolg morgen te kunnen beoordelen plaatste ik in de
kwartiergrafiek Fibonacci
lijnen over de stijging 379,2 - 387,7. Mogelijke
steunniveaus zijn te vinden rond 384,5, 383,4 en 382,4.
Komen we onder deze niveaus dan keren we terug naar
379,2 en gaan naar ik aanneem dan ook door naar 374,1,
de waarde die ik bij de daggrafiek als eerste halte
noemde.
- Zouden we morgen stijgen
boven de laatste top rond 387,7 en de top van vandaag
rond 388,7 dan haal ik deze Fibonacci lijnen weg en
richt me op de lijnen in de uurgrafiek. Er kan dan zoals
daar gezegd rond 389,4 of 391,8 weerstand liggen.
Resumerend:
Het moest er een keer van
komen. Na maanden van geforceerde bewegingen naar boven
raakten kopers vandaag door een oorzaak van buiten (het
faillissement van Lehman) de controle kwijt en was het spel
-althans voor dit moment- over. De daling was er ook naar,
we leverden maar liefst 3,6% in. De technische analyse was
de laatste tijd op bepaalde patronen niet goed bruikbaar, ik
hoop dat we deze fase nu achter ons gelaten hebben. We
zullen snel weten of dit het geval is. In de uurgrafiek is
namelijk een stijgende wig ontstaan die de waarde 375 als
koersdoel heeft. Dit doel ligt vlakbij de julibodem op 374,1
waar we volgens de daggrafiek vanwege de stand onder het
61,8% niveau naar toe zouden moeten gaan. Gebaseerd op de
weekgrafiek moeten we zelfs met een daling naar 350 rekening
houden. Ik wil morgen allereerst controleren of we werkelijk
naar 374,1 gaan, de eerste halte uit de daggrafiek. Dat doen
we als we in de kwartiergrafiek onder 382,4 belanden, dat
veroorzaakt dan namelijk een daling naar 379,2 en lager.
Stijgen we daarentegen boven de korte termijn toppen 387,7
en 388,7 van vandaag dan is dat een beweging die niet bij de
stijgende wig past, er zou dan niets veranderd zijn. In dat
geval kan er zoals we in de uurgrafiek zagen weerstand
liggen rond 389,4 of 391,8, op beide niveaus zou dan
eventueel alsnog een top kunnen ontstaan. Recapitulerend:
boven 388,7 naar 389,4 of 391,8, onder 382,4 naar 379,2 en
374,1. Zolang we onder 390 blijven zouden we zoals we
vrijdag in de weekgrafiek zagen sowieso naar 350 moeten
gaan.
En
dan nog dit...
Een lezer stuurde me
vanavond een link naar een artikel op de website van de
Telegraaf met de titel Pensioenfondsen
kopen op grote schaal aandelen. Daarin stond precies
waar ik al maanden bang voor was, een zorg die ik zoals de
vaste lezers weten ook een aantal malen met u heb gedeeld.
Nederlandse pensioenfondsen hebben in het tweede kwartaal
voor een recordwaarde van 12 miljard euro aan aandelen
gekocht, waarbij het bij meer dan de helft ging om
Amerikaanse aandelen. Daarnaast schaften de fondsen ook nog
eens voor 7 miljard euro en aandelen- en obligatiefondsen
aan. Er is dus op grote schaal gespeculeerd op herstel van
de aandelenmarkten door pensioenfondsen die juist als taak
zouden moeten hebben zo voorzichtig mogelijk met uw
toekomstvoorziening om te gaan. Denkt u er het uwe van, maar
ik vind het intriest. Bijkopen in een dalende markt, iedere
trader weet dat het dodelijk is. Zet de daling van vandaag
door dan ziet u over enige tijd berichten in de krant dat
pensioenfondsen niet meer aan hun dekkingsgraad kunnen
voldoen. Het gevolg daarvan zal zijn dat de indexering van
pensioenen moet worden losgelaten, dat de pensioenpremies
moeten worden verhoogd en dat pensioenbeloftes zullen worden
teruggeschaald. Dat is geen prettig vooruitzicht en dan
allemaal het gevolg van het vertoonde inkoopgedrag. Ik kan
alleen maar hopen dat behalve de pensioengerechtigden daar
dan ook beleidsmakers op aangesproken zullen worden, al heb
ik daar in het huidige tijdsbeeld om eerlijk te zijn niet
veel vertrouwen in. Je ziet te vaak anders. Het zou nog
het beste zijn als de aandelenmarkten niet verder zouden
dalen, maar dat hebben we niet in de hand. Misschien wordt
het daarom tijd dat we de beheerders van pensioenfondsen in
de hand gaan houden, want die kunnen kennelijk doen wat ze
willen. -Ad Nooten-
(geplaatst
maandag 15 sept 2008, 21.50u)
Naar boven
Overzicht
van eerder in En
dan nog dit... besproken onderwerpen
|
