• Op 4 december 2003 plaatste ik een analyse van de S&P500 index getiteld S&P500 index heeft potentieel omkeerpunt bereikt waarin ik constateerde dat de AEX op een belangrijk punt stond, namelijk op het 38,2% Fibonacci niveau. Dat was een potentieel omkeerpunt en vanwege de divergentie hield ik rekening met een daling. Twee weken na mijn analyse brak de index door dit 38,2% niveau heen, daarbij de divergentie negerend. Dit was een onverwachte ontwikkeling die een stijging opleverde waardoor ook de AEX nu ook omhoog beweegt. Het heeft ons zelfs boven de lange termijn dalende lijn F' gebracht. Het doel van deze nieuwe analyse van de S&P index is te bepalen wat de stijgingspotentie is en hoe de stijging van deze index tot stand is gekomen.
• Kijken we allereerst naar de Fibonacci lijnen, dan kunnen we constateren dat de index het volgende potentiële omkeerpunt op 1160 bijna heeft bereikt. Het bijzondere is dat de divergentie tussen index en MACD histogram daarbij niet verdwenen is. De indicator is nog steeds onder de dalende rode lijn die ik over de toppen van die indicator getrokken heb. Divergentie is normaalgesproken een teken van een top of de nabijheid van een top en dat geldt zeker voor deze langdurige divergentie.
• De vraag is nu waarom de index door het 38,2% is gestegen en of ik dat had kunnen voorzien. Ik heb daarvoor een extra indicator toegevoegd aan de grafiek, de Relatieve Sterkte Index, die u in de literatuur ook wel tegen zult komen met de afkorting RSI. In het Engels heet deze indicator Relative Strength Index. Deze indicator is een zogenaamde momentum indicator die afgeleid wordt van de koers en wordt weergegeven op een schaal van 0 tot 100. Komt de indicator onder 30 dan noemen we de index of het aandeel waarover de grafiek gemaakt is oversold, de zone tussen 30 en 70 is de neutrale zone en komt de RSI boven 70 dan is de index of het aandeel overbought. Op het moment dat de index op 38,2% stond bevond de RSI zich in het neutrale gebied en maakte een min of meer gelijke top net onder de lijn op 70. De RSI vertoonde dus eveneens divergentie en de enige factor die me wellicht ertoe had kunnen brengen rekening te houden met een stijging was dat de RSI nog niet op overbought stond. Achteraf is het natuurlijk altijd gemakkelijk redeneren, technische analyse blijft een kwestie van keuzes maken waarbij je als analist beslist wat je wel en wat je niet gebruikt. Indicatoren willen nog wel eens wisselende resultaten geven waardoor ik er na jaren waarin ik er erg veel gebruikt heb terug ben gegaan naar de basis, de grafiek met een enkele indicator.
• De situatie van dit moment is dat de divergentie tussen MACD histogram en index door de stijging nog steeds niet verdwenen is en dat de RSI op overbought staat. Verder heeft de index maar liefst 8 groene candles achter elkaar staan, een stijging van 8 weken achter elkaar heeft voor het laatst in het begin van 1998 plaats gevonden. De index is daarnaast vanaf de bodem tot vandaag al met ruim 44% gestegen zonder een enkele noemenswaardige daling. Bovendien is de markt vlak bij het 50% niveau en tenslotte ligt er rond 1170 ook nog eens weerstand van enkele oude toppen. Je zou door dit alles zeggen dat de markt rijp is voor een correctie. We gaan kijken wat de daggrafiek daarover zegt.

• Voordat ik naar de toekomst kijk wil ik eerst nog eens naar de koersontwikkeling kijken. In deze grafiek was al enkele maanden sprake van divergentie. Het MACD histogram zette voor het eerst in september vorig jaar een lagere top neer, waardoor ik de dalende rode lijn kan trekken. Ook bij de RSI daaronder is een dalende lijn te trekken, ook daar was sprake van divergentie. Er was dus alle reden om met een daling rekening te houden en ik schreef op 4 december dat het kanaal cc' daar een beslissende rol in zou spelen. De index brak tegen mijn verwachting in naar boven uit waardoor zoals ik in dezelfde analyse schreef een ander scenario in beeld kwam, namelijk een stijging naar 1160. Die stijging hebben we de afgelopen weken gezien, maar de manier waarop dat gebeurde is uitzonderlijk zoals ik hierboven bij de weekgrafiek al zei. Een stijging van 8 weken lang heeft slechts jaren geleden plaats gevonden in de tijd dat iedereen nog dacht dat aandelen alleen maar konden stijgen. Men noemde het zelfs heel arrogant de "nieuwe economie". Inmiddels zouden we beter moeten weten, maar wonderlijk genoeg lijken de tijden zich in dit opzicht te herhalen. In plaats van een stijging van enkele weken gevolgd door een test van lijn c' blijft men voortdurend stijgen.
• De divergentie tussen MACD histogram en index is gebleven, de indicator is nog steeds onder de dalende rode lijn. Dit zou zo langzamerhand een daling moeten gaan veroorzaken.
• De RSI heeft zijn eigen dalende rode lijn gebroken, maar bevindt zich in het overbought gebied en dat geeft eveneens aanleiding om met een daling rekening te houden. Bovendien is de RSI bij de stijging van de laatste candle ten opzichte van het topje daarvoor op een lagere waarde gekomen en dat is eveneens divergentie.
• De stijging met als steun lijn d is op een bijzondere manier tot stand gekomen, de index kreeg een aantal dagen met name in het laatste uur van de handel als alleen de professionals nog aan het werk zijn een schop omhoog met als resultaat de candles 1, 2 en 3. Onder punt 4 ontstond een engulfing bearish line, een toppatroon dat in een daggrafiek over het algemeen betrouwbaar is. De index daalde onder de steunlijn d, maar dat leidde niet tot een daling. Dat is uitermate vreemd, zeker omdat deze neerwaartse uitbraak vrijwel meteen werd gevolgd door een stijging tot boven het toppatroon. Alsof er geen neerwaartse doorbraak is geweest stijgt de S&P gewoon verder !
• U zult nu zeggen dat er toch een koersdoel van 1160 is, maar dat betekent niet dat de index daar in één beweging naar toe moet lopen door onderweg allerlei verkoopsignalen te negeren. De uitbraak door lijn c' is ook nog niet eens getest. Normaliter moet een index na een uitbraak terugkeren naar het punt van uitbraak, men noemt dit het testen van de uitbraak. Wordt er dan op of boven de lijn een hogere bodem gemaakt dan vormt die de basis om verder te gaan naar het koersdoel. Dit leidt me tot de conclusie dat de test van de uitbraak dus nog plaats zal moeten vinden, de index moet eerdaags nog gaan dalen naar lijn c'.

Resumerend: Na de stijging boven het 38,2% niveau is de S&P500 index onderweg naar het 50% niveau op 1160 en heeft dat vrijwel bereikt. Dit is in één streep gebeurd, waarbij divergentie noch daling onder een steunlijn de stijging konden stoppen. De graadmeter heeft daarbij maar liefst 8 weken van voortdurende stijging achter de rug, hetgeen in jaren niet is voorgekomen. Inmiddels stapelen de aanwijzingen voor een daling zich op, maar tegelijkertijd moeten we constateren dat een deel van diezelfde aanwijzingen de afgelopen maanden ons jammerlijk op het verkeerde been hebben gezet. Als zelfs een daling onder een steunlijn gevolgd wordt door een stijging past mij als technisch analist alleen bescheidenheid, zeker in een daggrafiek had dit volgens de geldende theorieën namelijk op zijn minst moeten leiden tot een tijdelijke daling. Het is overigens niet alleen dit signaal dat men genegeerd heeft, in de onderliggende uurgrafieken zijn heel wat toppatronen net als in de AEX gepasseerd alsof ze er niet stonden. Ik moet daarom zeer voorzichtig zijn met mijn conclusie. Normaalgesproken zou de index bij het bereiken van 1160 à 1170 moeten gaan toppen, om de steun van lijn c' te gaan testen. Zou de index daarbij boven de lijn a in de weekgrafiek blijven dan kan men verder naar het 61,8% niveau op 1255. Komt men daaronder dan zou een test van de steun rond 950 in het verschiet liggen. Helaas kan ik geen garanties geven van die komende daling vanwege de huidige hype, die zoals we zagen qua karakter vergelijkbaar is met de hype enige jaren geleden. Het grote nadeel van een hype is namelijk dat je niet kunt zeggen wanneer die afgelopen is. We hebben geleerd dat dat heel snel kan komen, wees dus attent. -Ad-