• ECB-voorzitter Draghi kwam vandaag met meerdere maatregelen, maar het was de markt niet genoeg. Er komt namelijk geen verhoging van het maandelijkse bedrag waarvoor obligaties worden aangekocht. Het programma wordt wel verlengd van september 2016 tot maart 2017, maar dat brengt op dit moment geen extra geld in het financiële systeem. De markt had daar wel op gerekend, dus was de teleurstelling groot. Beleggers weten dondersgoed dat het dit geld is dat de aandelenmarkten voedt en maakten zich dus uit de voeten, de AEX met een verlies van 3,7% achterlatend.

• De index brak met de beweging uit de stijgende wig i-i', een mogelijkheid waarmee ik zoals u heeft kunnen lezen al rekening hield. Een uitbraak aan de onderzijde is bij de stijgende wig namelijk de gebruikelijke ontwikkeling. Het betreft de start van een correctie.

• Om potentiële doelen te verkrijgen voor die correctie plaatste ik Fibonacci lijnen over de stijging 405 - 474,9. Mogelijke doelen en tevens potentiële steunniveaus zijn de grenzen 448,2 (38,2%), 439,9 (50%) of 431,7 (61,8%). Het 38,2% niveau valt samen met de bodem van vorige maand 448,4, op die bodem richt ik me dus allereerst. 

• De index is vandaag iets onder de Bollinger Bands gesloten. Dit houdt in dat we de mogelijkheid van een stijging mee moeten nemen in onze overwegingen. Een beursgraadmeter vertoeft naar verhouding over het algemeen namelijk maar kort in de banden. Complicerende factor is dat het ook wel eens een paar dagen duurt voordat er een terugkeer binnen de banden tot stand komt, dat hoeft dus niet perse morgen te gebeuren.

• De zorgen waren groot en zijn dat nog, dat wordt helder uit de rode candles in de uurgrafiek. Zo'n indrukwekkende reeks zie je niet vaak. Het slot lag op het laagste punt van de dag, dus het vertrouwen ontbrak ook bij het slot van de handel nog volledig. Een stukje onder het slot ziet u rond 448,4 een stippellijn door de bodem van vorige maand. Naar dat niveau of wellicht lager gaan we bij een vervolg naar beneden.

• In het staartje van de handelsdag werd een voortzettingspatroon afgemaakt in de kwartiergrafiek. Het is niet erg belangrijk voor het vervolg, want daarvoor zijn koersontwikkelingen op andere markten en nieuwsberichten belangrijker. Het laat echter wel zien dat beleggers tot het slot hun zorgen behielden.
• Een eventuele stijging boven de top rond 452,7 zou aangeven dat het vertrouwen wat terug zou komen, dat zou namelijk de start zijn van een herstelbeweging.

Resumerend: 

De markt realiseerde vandaag een daling van 3,7%, een beweging waarmee de stijgende wig in de daggrafiek werd afgerond met een uitbraak naar beneden. Een uitbraak naar beneden is gebruikelijk bij zo'n wig. De graadmeter is door deze ontwikkeling een correctieve fase ingegaan, met als mogelijke doelen de combinatie van de november bodem 448,4 en het 38,2% niveau in de daggrafiek 448,2, het 50% niveau rond 439,9 of het 61,8% niveau rond 431,7. Het slot lag op het laagste punt van de dag, het vertrouwen ontbrak dus volledig. Zou de beursindex morgen boven 452,7 komen dan komt dat vertrouwen weer enigszins terug, dat zou namelijk de start van een herstelbeweging zijn.

En dan nog dit...

De valse uitbraak wordt nog wel eens onderschat als instrument in de technische analyse om iets te zeggen over het waarschijnlijke toekomstige koersverloop. Dat is onterecht, want het is een waardevol instrument dat zich vandaag opnieuw bewezen heeft.

• Een valse uitbraak is een koersontwikkeling waarbij een uitbraak uit een patroon korte tijd later wordt teruggedraaid, een tijdelijke stap dus buiten dat patroon. De terugkeer betekent over het algemeen niets goeds. Wordt er zoals hier eerst gekocht bij de bovenkant van een patroon (met een uitbraak als gevolg), maar even later verkocht bij een terugkeer bij diezelfde bovenkant (met een terugkeer als resultaat), dan laat de conclusie zich eenvoudig trekken. Het sentiment is dan gedraaid. Dat gedraaide sentiment leidt over het algemeen tot een beweging in de richting tegenovergesteld aan de oorspronkelijke uitbraak. Dat is vandaag gebeurd in de DAX. Nu zult u wellicht zeggen dat het zonder Draghi niet zou zijn gebeurd. Ik denk dat er dan toch een daling zou zijn gekomen, maar dan met een andere oorzaak en wellicht minder scherp. Nu viel het besluit van Draghi extra slecht, omdat de bekendmaking ervan viel op een moment dat de Duitse markt de draai de voorgaande dagen al had gemaakt. Dat maakte de ontwikkeling extra heftig. -Ad Nooten-

Geplaatst donderdag 3 dec 2015, 19.02u.

Eerder vandaag verschenen de volgende pagina's:

3 dec 09.15u: Groene candle na licht lagere start

3 dec 10.00u: AEX is opnieuw terug bij de neklijn

3 dec 11.00u: Poging om de neklijn te doorbreken

3 dec 12.00u: Hoofd schouders ongeldig geworden

3 dec 14.00u: Extreme bewegingen van de AEX

3 dec 15.00u: Markt is ontevreden, AEX onderuit

3 dec 16.00u: Daling gevolgd op de piercing line

3 dec 17.00u: Beursindex in rustiger vaarwater

Overzicht van eerder in En dan nog dit... besproken onderwerpen

Naar boven