-
Het is er uiteindelijk
toch van gekomen, de AEX is naar beneden uit de dalende
driehoek cd gebroken en tevens onder het laagste slot uit de maand
mei gekomen. Dit mag gezien worden als een verkoopsignaal, al betekent
dat niet dat ik de komende tijd op mijn lauweren zal gaan rusten. De
belangen zijn groot, heel groot. Er is sinds november zeer veel geld in
de markt gepompt om juist datgene te voorkomen wat vandaag is gebeurd en
het zou naïef zijn om te veronderstellen dat de grote partijen in de
markt niet terug zullen vechten. Dat neemt niet weg dat ik in mijn
analyse alvast voort ga borduren op de uitbraak van vandaag, zodat ik de
komende koersontwikkeling daaraan kan toetsen en aan de bel kan trekken
zodra het anders verloopt.
-
De neerwaartse uitbraak
heeft me ertoe gebracht een drietal lijnen te trekken. Allereerst is er
de lijn e door de laatste bodems, die lijn zou de eerste steun kunnen
gaan vormen.
-
Vervolgens zijn er twee
lijnen die parallel lopen aan de lijn c, die lijnen zouden bij een
daling onder de lijn e het volgende doel kunnen worden. Na een driehoek
ontstaat namelijk vaak een trendkanaal met parallelle lijnen. In dit
geval is het wat lastig te zeggen waar de driehoek cd precies is
begonnen, daarom teken ik beide lijnen. De beste lijn is de lijn
c", de onderste lijn, omdat de bodem in december het eerste punt
was dat vooraf ging aan de top van de driehoek en eigenlijk dus het
begin van het patroon vormt.
-
Er zijn ook lezers die in
bovenstaande grafiek een hoofd-
en schouders patroon met meerdere schouders zien. Hier is natuurlijk
wat voor te zeggen, maar ik kies desondanks voor de dalende driehoek als
leidend patroon. Ik heb namelijk een voorkeur voor technisch zuivere
patronen en dit patroon is dat vanwege de dubbele schouders en de
verhoudingsgewijs lage linkerschouders niet. Ik heb echter de waarheid
niet in pacht, daarom bereken ik voor alle zekerheid het koersdoel voor
u. Het hoofd is 38 punten hoog, dalen we vanaf de neklijn d eenzelfde
aantal punten dan komen we uit op 288. Omdat dat enige tijd zou vergen
zouden we dan in de buurt van de lijn c" uitkomen, u ziet dat beide
methodes op hetzelfde neer komen en dat is natuurlijk geen toeval.
Voorwaarde voor beide rekenmethodes is vanzelfsprekend dat de daling
wordt voortgezet.
-
In de candle grafiek is
eveneens sprake van een negatief signaal omdat de AEX onder de blauwe
stippellijn gesloten is die sinds november vorig jaar al vijf maal steun
gaf. Het slot onder deze lijn is echter nog geen definitief
verkoopsignaal omdat we nog geen nieuwe laagste koers hebben gezien.
Daarvoor moeten we onder de stippellijn op 319 dalen. We zagen in de
maand mei dat er krachten zijn die een snelle sterke stijging kunnen
bewerkstelligen, het is altijd verstandig er voor alle zekerheid
rekening mee te houden dat deze krachten op elk moment weer
gemobiliseerd kunnen worden. Er bestaat in deze markt niet zoiets als
zekerheid.
-
We moeten in dit verband
zeker kijken naar het MACD
histogram onder de grafiek. De index dient ter bevestiging van de
huidige daling een nieuwe bodem onder de rode stippellijn te maken,
anders ontstaat divergentie.
Divergentie is het afgelopen jaar weliswaar niet zo'n betrouwbare
indicator gebleken, maar ik let er toch op vanwege mijn voornemen om de
koersontwikkeling goed op tegendraadse ontwikkelingen te controleren.
-
Met tegendraads bedoel ik
een beweging tegen de huidige daling in. We hebben in het kanaal rr' een
scherp dalend kanaal waarbinnen er nog geen enkel teken van verzwakking
te zien is. Er is alle reden om tot nader order aan te nemen dat we met
dit kanaal verder zullen dalen in de richting van de lijn n'.
-
We zijn inmiddels dicht
bij de onderkant van dit kanaal en de kans dat we deze lijn r aan gaan
tikken is daarom vrij groot.
-
Ook hier volg ik echter
het MACD histogram,
ook hier zal een bodem onder de rode stippellijn moeten ontstaan. Wordt
er een hogere bodem gevormd dan doet dat dienst als een alarmbelletje.
Daarvan is pas sprake als er een nieuw staafje ontstaat dat korter is
dan zijn voorganger.
-
De 15min grafiek biedt ons
vanavond niet veel extra's, al is de grafiek wel nuttig om op de dag
terug te kijken. Er werden direct na de opening voldoende orders in de
markt gelegd om een uitbraak uit kanaal xx' tot stand te brengen. Dit is
een beproefde strategie van de handel, maar het werkte vandaag niet. De
voor deze stijging verantwoordelijke partijen kregen de brede markt
namelijk niet mee en dat is veelzeggend. Verder kon men vandaag ook de
verkoopdruk niet opvangen zoals dat vorige week donderdag en vrijdag nog
wel lukte. Het front van de bulls begint scheurtjes te vertonen.
Resumerend:
De steun rond 325 is gebroken. Dit is een uitermate belangrijke
ontwikkeling, zeker als je de eerste grafiek van deze pagina bekijkt. Het
zou kunnen leiden tot een daling die ons de komende maanden dik onder het
300 niveau gaat brengen. Toch ben ik nog niet helemaal zeker van mijn zaak,
de index heeft me daarvoor het afgelopen jaar teveel tegendraadse bewegingen
laten zien op momenten waarop het erop aan kwam. President Bush laat
regelmatig zien op diverse gebieden over de juiste pressiemiddelen te
beschikken om alles wat hij wil ook daadwerkelijk te laten gebeuren, dat
houdt me voorzichtig. Hij heeft vast erg veel vriendjes in de financiële
wereld. Vooralsnog staat er echter een meer dan duidelijke trend in de
grafieken, de index is dalende. Het doel voor de korte termijn is de lijn r,
voor de wat langere termijn -zolang we onder lijn r' blijven- de lijn n in
de daggrafiek.
En dan nog dit.... Ik
heb in mijn commentaar al meerdere keren mijn zorg uitgesproken over het
beleggingsbeleid van de Nederlandse pensioenfondsen, zo vroeg ik me bijvoorbeeld vorige
week dinsdag af of zij bijgedragen zouden kunnen hebben aan het koersherstel
dat die dag optrad. Ik ben gelukkig niet de enige met deze zorgen. In het
Financieel Dagblad van 16 juli stond een artikel van Bartjens waarin werd
geconstateerd dat de pensioenfondsen het niet gemakkelijk hebben. Hun lasten
nemen niet alleen vanwege de vergrijzing voortdurend toe, maar ook vanwege
de sterke loonstijgingen die de pensioenlasten doen stijgen en door de
opgelopen inflatie die voor de pensioengerechtigden moet worden
gecompenseerd. Miljardenverliezen op de beurs hebben hun
solvabiliteitspositie aangetast en hun dekkingsgraad (aanwezig vermogen ten
opzichte van de opgebouwde rechten) flink aangetast. Zij verkeren in
problemen. Bartjens constateert dat de fondsen ondanks hun lage
dekkingsgraad nog steeds een grote gok nemen door een groot deel van het
vermogen te beleggen in de beurs en hij maakt zich daar -terecht- zorgen
over. Een flinke daling op de beurs zou namelijk voor een verdere daling van
de dekkingsgraad zorgen en dat kan bij toenemende verplichtingen pijnlijk
worden. Hij pleit daarom voor een actiever beleggingsbeleid met de focus op
de korte termijn. Bartjens kreeg in het FD van afgelopen zaterdag antwoord
van Peter Borgdorff van de Vereniging van Bedrijfstakpensioenfondsen. De
brief van Borgdorff maakt heel veel duidelijk. De beslissing van de
pensioenfondsen om in aandelen te blijven beleggen is een bewuste keuze. Het
rendement op aandelen is namelijk groter dan dat op vastrentende waarden.
Over de afgelopen tien jaar, inclusief de sluipkrach, hebben fondsen een
rendement behaald van 7%. Voeg daarbij dat het voor pensioenfondsen niet
mogelijk is om een spaarrekening aan te houden en dat analisten vanwege de
stijgende rente een laag of zelfs negatief rendement op vastrentende waarden
verwachten en de keus is voor hen duidelijk. Dat stuk van zijn antwoord kan
ik nog delen. Aan het eind van zijn brief komt echter de aap uit de mouw,
Borgdorff zegt klip en klaar datgene waar ik al bang voor was.
"Bartjens pleit voor een betere timing en een focus op de korte
termijn. Dat noemen wij speculeren. Pensioenfondsen blijven in het belang
van hun deelnemers toch maar uitgaan van het spreiden van hun beleggingen en
een focus op de lange termijn." Een beangstigende visie. Hij breekt
niet alleen een lans voor het kopen van aandelen, maar ook voor een
buy-and-hold strategie die erop neer komt dat op de lange termijn uiteindelijk
alles wel goed komt en dat je door spreiding de risico's afdoende kunt beperken. Je mag er dus gevoeglijk van
uitgaan dat de pensioenfondsen alle door hen gekochte aandelen nog steeds op
de plank hebben liggen en de afgelopen maanden ook actief bijgedragen hebben
aan het voorkomen van een daling. De AEX index staat intussen op het niveau
van eind september vorig jaar en is vandaag door de steun rond 325
gebroken. De pensioenfondsen staan voor wat betreft hun aankopen die ze vanaf vorig jaar november hebben gedaan
op verlies. Ik ga er dan
voor het gemak maar van uit dat zij beleggen in de verhouding van de index,
hetgeen niet helemaal naar waarheid zal zijn. Door het kiezen van de juiste
aandelen kunnen er
pensioenfondsen zijn die het iets beter hebben gedaan. Wat ik er echter mee
wil zeggen is dat een daling van de beurs er al vrij snel voor kan gaan zorgen dat fondsen onder hun dekkingsgraad komen, de
fondsen hebben dat in dat geval aan hun eigen beleid te danken. Wat zegt de vereniging van Bedrijfstakpensioenfondsen dan op een
bijna paternalistische toon? Maak je geen zorgen joh, dat komt vanzelf wel
weer goed. Laat daar nu net mijn twijfel liggen..... Weet u wat dan nog het
meest wonderlijke is? Dat niemand hen tot orde roept. Pas als het straks te
laat is staan alle politici voor de microfoon en huilen krokodillentranen. -Ad Nooten-
Naar boven
|